آيا حكومت دينى، فقط با حاكميت فقيه يا روحانيون ممكن‏است؟

جواب: حكومت دينى در اصل با رهبرى معصومان (عليهم السّلام) انجام مى‏گيرد كه نقطه آغازين آن «امامت و رهبرى» پيامبر عظيم‏الشأن اسلام و سپس ائمه اهل بيت (عليهم السّلام) است. در عصر غيبت نيز «ولى فقيه» يعنى، كسى كه جامع شرايط فتوا و رهبرى جامعه است، از جانب معصومان به رهبرى امت اسلامى نصب گرديده است و با وجود شرايط لازم، بر او است كه به نيابت از ائمه اطهار (عليهم السّلام) «زعامت و رهبرى» امت را به دست گيرد.

بنابراين در عصر غيبت، حكومت دينى بدون «ولايت فقيه» معنا ندارد. سرّ آن نيز با كاويدن ويژگى‏هاى حكومت دينى و شرايط لازم حاكمان در اسلام، روشن مى‏شود. به عبارت ديگر همه امور در حكومت دينى، بايد بر اساس احكام و قوانين الهى تنظيم شود. بنابراين حضور رهبرى دانا و توانا در تشخيص احكام الهى و قادر به انطباق آن بر نيازمندى‏هاى زمان و متعهد و پاى‏بند به هنجارهاى دينى، كاملًا روشن و بديهى است. از اين رو در روايتى از امير مؤمنان (عليه السّلام) آمده است:

«شايسته زمامدارى كسى است كه بر آن تواناتر و نسبت به احكام الهى در آن داناتر باشد[1]»[2] نيز از امام حسين (عليه السلام) روايت شده است كه: «سر رشته امور بايد به دست عالمانى ربانى باشد كه نسبت به احكام و حلال و حرام خدا وفادار و امين مى‏باشند[3]».[4]

---

[1]. ان احق الناس بهذاالامر اقويهم عليه و اعلمهم بامرالله فيه «نهج‏البلاغه، خطبه 173».

[2]. براى آگاهى بيشتر ر. ك: معرفت، محمدهادى، ولايت فقيه، ص 165.

[3]. مجارى الامور و الاحكام على ايدى العلماء بالله الامناء على حلال الله و حرامه «مستدرك الوسائل، ج 17، ص 315، باب 11».

[4]. پرسش و پاسخ های دانشجویی، ج8، ص65.