امروز شاهد بزرگترین خیانت علمی و فرهنگی که باعث تباه شدن ارزش علمی یکی از بزرگترین منابع اصلی و مرجع در زمینه سیره پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در جهان اسلام و بخصوص تشیع که به نیاز پژوهشگران و نویسندگان در زمینه‌های مختلف مانند فقه، عقاید و تاریخ در سیره پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) پاسخ می‌ دهد هستیم.

متأسفانه کتاب 35 جلدی «الصحیح من سیره النبی الأعظم» تألیف علامه سید جعفر مرتضى عاملی در نمایشگاه سال گذشته، توسط دکتر محمد سپهری در 12 جلد وادعاى اینکه کتاب، ترجمه کتاب “الصحیح من سیرة النبی الأعظم” است تحریف شد. این ترجمه مورد انتقاد علامه واقع شد و بی اعتبار اعلام گردید. آن زمان هم خبرش انتشار یافت و علامه نیز اعتراض خود را به مترجم و مؤسسه (پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی) که آن را نشر داده بود، ابلاغ نمود.

أما متأسفانه با تمام آنچه بیان شد و در رسانه‌ ها نیز اعلام گردید، تا کنون هیچ اقدمی برای حل این معضل وجمع آوری کتاب مذکور، نشد. بلکه با اقدامی غیر متوقع کتاب تحریف شده در 27/9/1391 به عنوان اثر برتر سومین جشنواره هفته پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. و این امر علاوه بر رنجاندن و ناراحتى علامه با صدور بیانیه شدیداللحنی قربانی شدن کتاب خود را اعلام کرد.

این در حالی است که اینجانب نیز با تقاضاهای مکرر رسانه‌ای وإداری از جمله نامه‌ای به شخص وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی که به شرح زیر است از هیچ کوششی دریغ نکرده‌ام.

 

امروز شاهد بزرگترین خیانت علمی و فرهنگی که باعث تباه شدن ارزش علمی یکی از بزرگترین منابع اصلی و مرجع در زمینه سیره پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در جهان اسلام و بخصوص تشیع که به نیاز پژوهشگران و نویسندگان در زمینه‌های مختلف مانند فقه، عقاید و تاریخ در سیره پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) پاسخ می‌ دهد هستیم.

متأسفانه کتاب 35 جلدی «الصحیح من سیره النبی الأعظم» تألیف علامه سید جعفر مرتضى عاملی در نمایشگاه سال گذشته، توسط دکتر محمد سپهری در 12 جلد وادعاى اینکه کتاب، ترجمه کتاب “الصحیح من سیرة النبی الأعظم” است تحریف شد. این ترجمه مورد انتقاد علامه واقع شد و بی اعتبار اعلام گردید. آن زمان هم خبرش انتشار یافت و علامه نیز اعتراض خود را به مترجم و مؤسسه (پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی) که آن را نشر داده بود، ابلاغ نمود.

أما متأسفانه با تمام آنچه بیان شد و در رسانه‌ ها نیز اعلام گردید، تا کنون هیچ اقدمی برای حل این معضل وجمع آوری کتاب مذکور، نشد. بلکه با اقدامی غیر متوقع کتاب تحریف شده در 27/9/1391 به عنوان اثر برتر سومین جشنواره هفته پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. و این امر علاوه بر رنجاندن و ناراحتى علامه با صدور بیانیه شدیداللحنی قربانی شدن کتاب خود را اعلام کرد.

این در حالی است که اینجانب نیز با تقاضاهای مکرر رسانه‌ای وإداری از جمله نامه‌ای به شخص وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی که به شرح زیر است از هیچ کوششی دریغ نکرده‌ام.

***

موضوع: درخواست جلوگیری از نشر وتوزیع کتاب «سیره صحیح پیامبر أعظم» به عنوان ترجمه کتاب «الصحیح من سیره النبی الاعظم»

وزیر محترم فرهنگ وارشاد اسلامى

جناب آقاى دکتر سید محمد حسینى دامت توفیقاته

همان‌گونه که مستحضر هستید، آثار علامه محقق سید جعفر مرتضی العاملی همیشه مورد عنایت وتوجه مجامع ومحافل علمی بوده وهست و به لحاظ اینکه این آثار به زبان عربی بوده، بسیاری از برادران گرامی را برآن داشته که آنها به دیگر زبان ها از جمله زبان فارسی ترجمه نمایند.

اخیراً دوره 35جلدی «الصحیح من سیره النبی الأعظم (ص)» که به زعم بسیاری از تاریخ نگاران یکی از غنی ترین سیره‌ های منتشر شده است، ونیز به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی شناخته ومعرفى شده است، با ترجمه آقای محمد سپهری آن هم تنها در 12 جلد وتوسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با عنوان «سیره صحیح پیامبر اعظم (ص)» چاپ ومنتشر شده است.

و از آنجایی که در ارزشیابى هر ترجمه ‌ای پرسش اصلى «درست یا غلط» یا «خوب یا بد» بودن بلکه «امانتدارى» در ترجمه می ‌باشد، همچنین ترجمه باید روشن وقابل فهم ومنعکس کننده معنى علمی در نظر گرفته شده در متن اصلی باشد، وتمام جزئیات و تفاوت های ظریف در معنا و تطابق متون ترجمه شده با متون اصلی لحاظ شده باشد، اما پس ازمقابله ومقایسه وارزشیابى ترجمه مذکور با کتاب اصلی (عربی) آشکار شد که این ترجمه اشکالیات وخلل های بسیار مهمی دارد ومترجم آنچه درباره بایدهای ترجمه علمی عنوان شد را رعایت نکرده، بلکه نمی‌توان آن را ترجمه کتاب (الصحیح من سیره النبی الاعظم) عنوان کرد؛ و باعث تباه نمودن زحمات علامه و ارزش علمی کتاب شده است، به برخی موارد اشاره می‌کنیم:

1 ـ حذف بسیاری از مطالب، کلمات، عبارات، صفحات، بلکه فصل‌هایی از کتاب به دلخواه خود بصورت آشکار وبدون تدبر حتی موارد خیلی مهم که وجود تعداد فراوانی از آنها برای فهم کتاب ضروری است که به بیش از 10 جلد از 35 جلد می ‌رسد.

2 ـ اضافه نمودن بسیاری از مطالب و متون بدون هیچ اشاره‌ ای در کتاب، وعلامه این متون ومطالب را به طور کل قبول نداشته واین خود تحریف بزرگی در کتاب به شمار می ‌رود.

3 ـ دخل و تصرف در اسانید روایات واحادیث و بلکه حذف آن در مواردى گوناگون.

4 ـ دخل و تصرف در متون کتاب اعم از متون حدیثی وروایی یا متون مناقشه و بررسی وبهم ریختن آنها.

5 ـ تفصیل آنچه علامه آن‌ را به اجمال آورده است.

6 ـ ترجمه غلط  برخی موارد و واژه‌های عربی به فارسی، به یک مورد بعنوان مثال بسنده می‌شود:

کلمه (خیول) که به معنای اسبها می‌باشد آن را به (خیال) ترجمه می‌کند. به عنوان مثال عبارت عربی در جلد 11 صفحه 113: «..وجاؤا یریدون مضیقاً یقحمون منه خیلهم إلى النبی « صلى ا… علیه وآله »، فوجدوا مکاناً ضیقاً أغفله المسلمون، فلم تدخله خیولهم، فعبره …» اما مترجم آن را در جلد 4 ص 201 این گونه ترجمه مى کند: «.. در جستجوی نقطه باریکی از خندق برآمدند تا از آنجا با اسبهای خود به سوی پیامبر ویاران او هجوم برند، اتفاقاً به نقطه تنگی رسیدند که مسلمانان از آن غفلت کرده بودند وهرگز به خیالشان نرسیده بود…»

7 ـ عدم همخوانی هیچ یک از عنوان ها وتیترهای ترجمه با عنوان ها وتیترهای کتاب اصلی (عربی).

8 ـ حذف پاورقی‌ های توضیحی که علامه آنها را به عنوان توضیح همراه متون آورده وآنها بسیار مهم بوده است.

9 ـ دخل وتصرف در منابع و پاورقی ها، بلکه حذف بسیاری از آنها که این امر باعث تباه شدن زحمات علامه و ارزش علمی کتاب شده است.

10 ـ عدم رعایت اصطلاحات علمی بکار گرفته شده از سوی علامه در منابع و پاورقی‌ها. بعنوان مثال:

ألف: علامه در مواردی از کلمه (راجع) استفاده می‌کند که این امر بیانگر آن است که کتاب مذکور مطلب را به همان لفظ نیاورده است، بلکه به مطلب یا أصل آن اشاره شده است.

ب: علامه در برخی موارد (البحار ج. ص . عن الأمالی) ذکر می‌کند. که این بیانگر آن است که روایت را از بحار نقل می‌کند واگر اختلافی بین متن ذکر شده وجود داشته باشد، به عهده صاحب بحار است. ولی مترجم همه موارد این را حذف نموده است.

د: علامه در برخی موارد (سبل الهدى والرشاد ج. ص. وقال فی هامشه: أخرجه البخاری . ومسلم. وأبو داود فی الجهاد، وأحمد.) واین بدین معنی می‌باشد که ممکن است آدرس صفحات در بخاری و مسلم و ابو داوود، با نسخه موجود نزد نویسنده مغایرت داشته باشد. ولی مترجم تمامی این موارد را دستکاری کرده وبا هم ادغام نموده است.

علامه در پایان آخرین اثر خود «الصحیح من سیره الإمام على علیه السلام» (که اخیراً به 53 جلد رسیده است) با إعلام عدم رضایت خود از ترجمه کتاب هایش می‌ فرماید:…ازعیب های این کتاب [الصحیح من سیرة الإمام على علیه السلام] این است که من راضی نیستم آثارم به هیچ زبانی ترجمه شود، مگر اینکه ترجمه تحت اشراف شخصی خودم، یا اینکه تحت اشراف کسی که در حیات خود او را مورد اعتماد قرار می  ‌دهم، یا تحت اشراف کمیته ‌ای از علمای کارآمد بعد وفاتم باشد.

همچنین برای همگان اعلام می ‌کنم که اکثر کتابهای ترجمه شده که به من نسبت داده می‌ شود، بلکه تمامی آن کتابها، به استثنای یک یا دو کتاب از آنها، بصورت صحیح و سالم ترجمه نشده است. بلکه آنها اشتباهات فاحش فراوان دارد و در برخی از آنها دخل وتصرف وحذف و تغییری که به حد تحریف می‌ رسد ـ که اصلاً راضی به آن نیستم ـ وجود دارد. و من از آنچه به من در آنها نسبت داده می‌ شود، برائت می‌ جویم، مگر اینکه از متن نوشته شده به زبان عربی توسط خودم گرفته شده باشد.

ومن در تساهلی که در امر اجازاتی که داده‌ ام بسیار پشیمانم، وتمامی آنها را لغو می ‌شمارم، زیرا آنچه از آن برآمد اصلاً در سطح توقعات نبود. بلکه برخی که کتابهای من را ترجمه کرده ومی کند، راضی نیست ترجمه را به من عرضه نماید، ـ با وجود آنکه اظهار استعداد را برای آن می ‌نماید ـ، وهرگاه از او خواستیم آن را انجام دهد [عرضه نماید] از موضوع گریخته سپس کتاب را بدون رقیب وحسیب چاپ کرده!! و تا کنون [چاپ] می ‌کند. واگر برخی گمان می کنند من جهت ترجمه کتابهایم برای ایشان قبل از بیست سال یا بیشتر اجازه‌ای نوشته ام، لازم است بدانند که آن اجازه مخصوص آن کتابهایی است که در تاریخی که آن اجازه نوشته شده، چاپ شده است. اما کتابهایی که پس از آن تاریخ منتشر شده است، آن اجازه‌ها شامل آنها نمی‌ شود، بلکه برای ترجمه آنها به اجازه جدید نیاز می‌ باشد و نزد ایشان اجازه ‌ای در هیچ کتابی از آنها نیست.

خلاصه سخن اینکه بیشتر، ـ بلکه تمامی ـ آنچه از کتابهایم ترجمه شده بیزارم، به آن اعتراض می‌ نمایم، و نمی ‌خواهم بیش از این چیزی بگویم».

****

10/11/90

به پیوست نامه علامه به وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی مورخه 18/12/87 مبنی بر لغو تمامی اجازات سابق وضرورت اخذ اجازه جدید بصورت کتبی از این مؤسسه که در آن زمان در اداره کل کتاب تأسیس شد ارسال می ‌شود..

در نهایت چرا مترجم با وجود درخواستهای مکرر از طرف علامه مبنی بر عرضه کتاب ترجمه شده به علامه امتناع کرده وبدون کسب تأیید از ایشان مبادرت به چاپ ونشر آن کرده است؟!.

لذا خواهشمند است دستور فرمایید جهت جلوگیری از نشر وتوزیع این کتاب به عنوان ترجمه کتاب «الصحیح من سیره النبی الأعظم (ص)» وجمع آوری آن ونیز لغو اعطای مجوز برای دیگر کتابها بدون اخذ تأیید جدید اقدامات لازم صورت گیرد.

با تشکر فراوان از زحمات جنابعالی وقبولی طاعات وعبادات.

سید محمّد مرتضى العاملى

امید است با توجه به نزدیک شدن نمایشگاه بین المللی کتاب مسؤولان اقدامی جدی برای حل این مسأله ناهنجار بنمایند وکتاب از بازار جمع آورى شود.