بسم الله الرحمن الرحیم

دانستن احکام شرعی یکی از مسائل ضروری و از جمله واجبات زندگی ما مسلمانان است به همین دلیل تصمیم گرفتم در ادامه مطالب احکام شرعی مجموعه ی “احکام جامع اسامی متبركه‏” مطابق با فتوای ده تن از مراجع عظام تقلید را تقدیم بینندگان وبلاگم بکنم.

قبل از مطالعه متن پرسش و پاسخ ها دانستن چند نکته ضروری است:

۱- برای درج این مطلب از نرم افزار “پرسش ها و پاسخ های دانشجویی” که توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تهیه شده استفاده کردیم اما برای ویرایش متن این مجموعه وقت زیادی صرف شده لذا انتظار می رود بینندگان عزیز و دوستان سایبری حق کپی رایت را رعایت کنند.

۲- در این مجموعه به بیش از 30 پرسش مبتلابه در ارتباط با احکام اسامی متبرکه پاسخ داده شده است.

۳- در تنظیم این متن، نظر حضرت امام خمینی ـ قدس سرّه ـ به عنوان اوّلین فتوا آمده و فتاوای دیگر مراجع بزرگوار ـ که نامشان به ترتیب حروف الفبایی در ذیل می آید ـ پس از آن ذکر گردیده است.

حضرت آیت الله حاج شیخ محمد تقی بهجت  ـ حضرت آیت الله حاج شیخ میرزا جواد تبریزی ـ حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی خامنه ای ـ حضرت آیت الله حاج سید على حسینى سیستانى ـ حضرت آیت الله حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی ـ حضرت آیت الله حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی ـ حضرت آیت الله حاج شیخ حسین نوری همدانی ـ حضرت آیت الله حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی ـ حضرت آیت الله حاج شیخ حسین وحید خراسانی.

۴- در این متن تنها به ذکر اسامی مراجع بزرگوار به اختصار اکتفا شده است، لذا از ساحت آن بزرگوارن پوزش می طلبیم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان، دوام عزت و سلامتی مسألت داریم.

۵- این مجموعه را از کتاب « احكام وضو، غسل و تيمم‏» تألیف محقق گرانقدر حجة الاسلام سیّد مجتبی حسینی ـ زید عزّه ـ مطابق با جلد 30 از مجموعه کتاب های پرسش ها و پاسخ های دانشجویی است اقتباس کردیم.

اسماى جلاله‏

1: حكم تماس بدن با اسماى جلاله، بدون وضو چگونه است؟

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏ اى، صافى و نورى: مس اسماى بارى تعالى- به هر زبان و كيفيتى كه نوشته شده باشد- بدون وضو جايز نيست.[1]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: مس اسماى بارى تعالى- به هر زبان و كيفيتى كه نوشته شده باشد- بنابر احتياط واجب، بدون وضو جايز نيست.[2]

آية الله فاضل: كسى كه وضو ندارد، بهتر است اسماى بارى تعالى را- به هر زبان و كيفيتى كه نوشته شده باشد- مس نكند.[3]

اسماى جلاله لاتين‏

2: چنانچه اسامى متبركه مانند نام خدا، آيات قرآن و اسامى معصومين به زبان فارسى ولى با حروف لاتين (فينگليش) تايپ شود؛ آيا پس از پرينت مى ‏توان بدون وضو به آنها دست زد؟ آيا اين نوشته ‏ها حكم اسامى متبركه را دارند؟

همه مراجع: احكام اسامى متبركه بر مورد ياد شده و بر هر خطى كه نوشته شود، جارى است.[4]

3: آيا شخص جنب يا حائض، مى ‏تواند بدون غسل به اسماى جلاله، دست بزند؟

همه مراجع: خير، جايز نيست.[5]

مس بسمه ‏تعالى‏

4: بدون وضو لمس كردن كلمه «بسمه تعالى» و يا «ا…»- كه به جاى المه «الله» مى ‏نويسند- چه حكمى دارد؟

امام: مس اسماى بارى تعالى يا جزئى از آنها- به هر زبان و كيفيتى كه نوشته شده باشد- بدون وضو جايز نيست.[6]

آيات عظام تبريزى، خامنه‏ اى، سيستانى، فاضل، مكارم و نورى: اشكال ندارد (هر چند بهتر است كه مس نكنند).[7]

آيات عظام بهجت و صافى: بنابر احتياط واجب بدون وضو مس نكنند.[8]

آية الله وحيد: مس «ا…» اشكال ندارد؛ ولى مس «بسمه تعالى» بنابر احتياط واجب، جايز نيست.[9]

اسم عبدالله‏

5: افرادى كه اسمشان «عبدالله» و «حبيب‏ الله» و … است، اگر بدون وضو آن را بنويسند و مس كنند، چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام، بهجت، تبریزی، خامنه ‏اى، صافى و نورى: مس اسم «الله» بدون وضو جايز نيست؛ هر چند جزئى از اسم مركب باشد.[10]

آيت الله فاضل: اشكال ندارد؛ (هر چند بهتر است مس نكنند).[11]

آيات عظام سیستانی، مكارم و وحيد: بنابر احتياط واجب، مس اسم «الله» بدون وضو جايز نيست؛ هر چند جزئى از اسم مركب باشد.[12]

آرم جمهورى اسلامى‏

6: آيا مس كردن نقش «آرم جمهورى اسلامى» ايران- كه روى نامه ‏ها و بليت‏ هاى اتوبوس و … وجود دارد- حرام است؟

همه مراجع (به جز خامنه‏ اى، فاضل و مكارم): بنابر احتياط واجب بدون وضو مس نكنند.[13]

آية الله خامنه‏ اى: چنانچه در نظر عرف، اسم جلاله محسوب و خوانده شود، مسّ آن بدون وضو حرام است.[14]

آيات عظام مكارم و فاضل: اشكال ندارد؛ ولى بهتر است آن را بدون وضو مسّ نكنند.[15]

گردن‏ بند اسماى جلاله‏

7: استفاده از گردنبند منقّش به نام خدا، چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام، بهجت، خامنه ‏اى، صافى و نورى: استفاده از آن مانع ندارد؛ ولى بدون طهارت، آن را مس نكنند.[16]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: استفاده از آن مانع ندارد؛ ولى بنابر احتياط واجب، مس اسم «الله» بدون وضو جايز نيست.[17]

آية الله فاضل: استفاده از آن مانع ندارد؛ ولى بهتر است بدون وضو، آن را مس نكنند.[18]

تبصره: مسئله استفاده از گردنبند ياد شده، غير از تماس بدن با آن است. آنچه ممنوع است تنها تماس است، نه استفاده از آن. بنابراين اگر كسى آن را روى لباس خود بيندازد و بدون طهارت هم باشد، اشكال ندارد (چون تماس با بدن صورت نگرفته است).

تماس با قرآن‏

8: حكم تماس بدن با خط قرآن بدون طهارت چه حكمى دارد؟

همه مراجع: تماس بدن با خط قرآن بدون طهارت حرام است.[19]

قرآن روى سر

9: آيا گذاشتن قرآن باز بر روى سر، بدون طهارت جايز است؟

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏ اى، صافى و فاضل: آرى، جايز است؛ ولى بهتر آن است كه قرآن باز را بدون طهارت بر سر نگذارند.[20]

آيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد: اگر موهاى سر تابع و جزء سر شمرده نشود (يعنى كوتاه نباشد)، جايز است.[21]

آيات عظام مكارم و نورى: بنابر احتياط واجب، بدون طهارت جايز نيست.[22]

تبصره: فرض مسئله، جايى است كه سر شخص مو داشته باشد و بخواهد خط قرآن را بدون طهارت به آن برساند. در غير اين صورت حكم تماس بدن با خط قرآن را پيدا مى ‏كند.

كاغذ آيات قرآن‏

10: چنانچه آيات قرآن از پشت كاغذ پيدا باشد، دست زدن به آن بدون طهارت چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر جوهر به گونه‏ اى در كاغذ نفوذ كرده كه از پشت كاغذ به طور كامل آشكار گرديده دست زدن بدون طهارت جايز نيست؛ ولى اگر به اين حد نرسد، اشكال ندارد.[23]

تايپ آيات‏

11: كسى كه آيات قرآن را تايپ مى‏كند؛ آيا بايد با وضو باشد؟

همه مراجع: خير، لازم نيست.[24]

خوشنويسى قرآن‏

12: كسى كه قرآن مى ‏نويسد؛ آيا بايد با وضو باشد؟

همه مراجع: اگر مطمئن است دستش به نوشته (آيات) برخورد نمى ‏كند، لازم نيست با وضو باشد؛ هر چند داشتن وضو بهتر است.[25]

مس ترجمه قرآن‏

13: دست زدن به ترجمه قرآن، بدون طهارت چه حكمى دارد؟

همه مراجع: مس ترجمه قرآن- به هر زبانى كه باشد- اشكال ندارد.[26]

تبصره: اگر در ترجمه قرآن، خود كلمات قرآن و يا نام خدا (به هر زبانى كه باشد) به كار رفته باشد، نبايد به آن كلمات بدون طهارت دست زد. البته در مورد نام خدا برخى احتياط واجب و عده ‏اى احتياط مستحب كرده ‏اند.

گردن بند قرآن‏

14: آويختن گردن بندى كه روى آن، آيه قرآن نوشته شده است، در ايام عادت چه حكمى دارد؟

همه مراجع: استفاده از آن مانع ندارد؛ ولى بدون طهارت آن را مس نكنند.[27]

حاشيه قرآن‏

15: دست زدن به جلد و حاشيه قرآن براى شخص جنب چه حكمى دارد؟

همه مراجع: دست گذاشتن روى خط قرآن، براى هر كسى كه طهارت (وضو، غسل و تيمم) ندارد، حرام است. اما مس جلد يا حاشيه قرآن اشكال ندارد و تنها مكروه است.

تلاوت قرآن‏

16: تلاوت قرآن بدون وضو چه حكمى دارد؟

همه مراجع: اگر خط قرآن مس نشود، اشكال ندارد.[28]

همراه داشتن قرآن‏

17: به همراه داشتن قرآن براى شخص جنب چه حكمى دارد؟

همه مراجع: همراه داشتن قرآن براى جنب اشكال ندارد ولى مكروه است.[29]

18: همراه داشتن قرآن در دستشويى چه حكمى دارد؟

همه مراجع: همراه داشتن قرآن در دستشويى، اشكال ندارد؛ ولى بهتر است از اين كار اجتناب شود.[30]

خال كوبى قرآن‏

19: خال كوبى آيات قرآن بر روى بدن و مس آن چگونه است؟

همه مراجع: اگر ماده ‏اى كه با آن خالكوبى شده زير پوست باشد، مس آن بدون طهارت اشكال ندارد و بعد از حدث و جنابت، لازم نيست فوراً وضو و يا غسل انجام دهند.[31]

سوزاندن برگه‏هاى قرآنى‏

20: آيا سوزاندن آيات قرآن- كه بر روى كاغذ نوشته شده- جايز است؟

همه مراجع: خير، سوزاندن ورق ‏هاى قرآن جايز نيست.[32]

محو برگه‏ هاى قرآنى‏

21: راه محو كردن برگه‏ هايى كه آيات قرآن بر روى آن نوشته شده، چيست؟

همه مراجع: يكى از سه راه ذيل پيشنهاد مى ‏شود:

1: آنها را در مكانى پاك دفن كنيد.

2: در آب جارى (مانند رودخانه) بريزيد.

3: به مراكزى تحويل دهيد كه از آنها براى ساختن كارتن و مانند آن استفاده مى ‏كنند.[33]

دانش‏آموزان و قرآن‏

22: قرآن آموزانى كه وضوى درستى ندارند و قرآن را لمس مى ‏كنند، چه حكمى دارد؟ تكليف مربى در اينجا چيست؟

همه مراجع: مس قرآن براى افراد نابالغ اشكال ندارد و اگر بدون طهارت به قرآن دست زدند، بر مربى واجب نيست جلوگيرى كند؛ اما اگر كارى كردند كه هتك و بى‏ احترامى به قرآن شود، بايد جلوگيرى كند.[34]

اسماى معصومين عليهم السلام‏

23: لمس كردن نام نبى ‏اكرم صلى الله عليه و آله، امامان عليهم السلام و حضرت زهرا عليها السلام بدون وضو چگونه است؟

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏ اى، صافى، مكارم و نورى: بنابر احتياط واجب اسماى آنان را بدون وضو مس نكند.[35]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، فاضل و وحيد: بهتر (احتياط مستحب) است اسماى آنان را بدون وضو مس نكند.[36]

24: آيا جنب و حائض مى ‏توانند به نام نبى‏اكرم صلى الله عليه و آله، امامان عليهم السلام و حضرت زهرا عليها السلام بدون طهارت دست بزنند؟

همه مراجع (به جز تبريزى، سيستانى و وحيد): بنابر احتياط واجب اسماى آنان را بدون وضو مس نكند.[37]

آيات عظام تبريزى، سيستانى و وحيد: بهتر (احتياط مستحب) است اسماى آنان را بدون وضو مس نكند.[38]

القاب معصومين عليهم السلام‏

25: لمس كردن القاب نبى ‏اكرم صلى الله عليه و آله، امامان عليهم السلام و حضرت زهرا عليها السلام بدون وضو چگونه است؟

همه مراجع (به جز امام، بهجت و خامنه‏ اى): اشكال ندارد؛ ولى بهتر است القاب آنان را بدون وضو مس نكند و چنانچه هتك حرمت و بى‏ احترامى باشد، حرام است.[39]

آيات عظام امام، بهجت، خامنه‏ اى و مكارم: بنابر احتياط واجب بدون وضو القاب آنان را مس نكند.[40]

اسم هم ‏نام امام‏

26: دست زدن به اسم اشخاصى كه هم نام امامان عليهم السلام هستند، بدون طهارت چه حكمى دارد؟

همه مراجع: در فرض ياد شده، اشكال ندارد.[41]

27: آيا واژه‏هاى «رضوى»، «علوى» و مانند آن كه منسوب به امام عليه السلام است؛ ولى در حال حاضر نام برخى مؤسسسات فرهنگى يا شركت‏ ها شده است؛ حكم اسم امام عليه السلام را دارد و رعايت احترام آن واجب است؟

همه مراجع: اگر به قصد اسم مؤسسه يا شركت باشد، مس آن بدون طهارت اشكال ندارد.[42]

عقيق اسماى متبركه‏

28: آيا مى ‏توان عقيقى كه روى آن اسماى متبركه نوشته شده، به گردن انداخت و با آن به دستشويى رفت؟

همه مراجع: اگر باعث هتك و بى‏ حرمتى نشود، اشكال ندارد.[43]

اسماى متبركه شيشه ‏اى‏

29: اگر اسماى متبركه از روى حائل شفافى مانند شيشه، بدون طهارت مس شود، چه حكمى دارد؟

همه مراجع: در فرض ياد شده اشكال ندارد؛ چون مس اسم، صدق نمى‏ كند.[44]

اسماى متبركه در روزنامه‏

30: هنگام استفاده از روزنامه و مجلات؛ آيا تفحص اسامى متبركه ضرورت دارد؟

همه مراجع: خير، تفحص لازم نيست.[45]

31: آيا استفاده از اسماى متبركه، در روزنامه و مجلات كشور به تعداد زياد- با توجه به مصارف عمومى آن مانند بسته‏ بندى و …- صحيح است؟

همه مراجع: چاپ و نشر آنها ممنوع نيست؛ ولى از استفاده يا انداختن آنها در جاهايى كه موجب هتك مى ‏شود، بايد خوددارى گردد.[46]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و خامنه ‏اى، اجوبه، س 157

[2]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و وحيد، توضيح المسائل م 315

[3]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319

[4]. العروة الوثقى، ج 1، غايات الوضو، م 6

[5]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 355 و 450 و وحيد، توضيح المسائل م 361 و 456

[6]. امام، استفتاءات، ج 1، وضو، س 79

[7]. تبريزى، صراط النجاة، ج 5، س 990؛ خامنه‏ اى، اجوبة، س 147 و 148 و نورى، استفتاءات، ج 1 س 52. فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 184 و دفتر: سيستانى و سايت، متفرقات و مكارم

[8]. جامع الاحكام، ج 1، س 53 و 54 و دفتر: بهجت

[9]. دفتر: وحيد

[10]. امام، استفتاءات، ج 1، وضو، س 82؛ نورى، استفتاءات، ج 1، س 53؛ خامنه‏ اى، اجوبة الاستفتاءات، س 152؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 54؛ تبریزی، صراط النجاة، ج۱، م۴۴۲، ص۱۸۰ و دفتر: بهجت

[11]. فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 184

[12]. سیستانی، توضیح المسائل جامع، م 409؛ دفتر: مكارم و وحيد

[13]. تبريزى، صراط النجاة، ج 5، س 987؛ امام، استفتاءات، ج 1، وضو، س 80؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 53 و 54 و دفتر: بهجت، سيستانى، وحيد و نورى

[14]. خامنه ‏اى، اجوبة، س 157

[15]. فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 184؛ مكارم، استفتاءات، ج 2، س 75

[16]. خامنه‏ اى، اجوبة الاستفتاءات، س 152 و 153؛ توضيح‏ المسائل مراجع، م 319

[17]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و وحيد، توضيح المسائل، م 325

[18]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319

[19]. توضيح المسائل، م 317؛ وحيد، توضيح المسائل، 323 و خامنه‏ اى، اجوبه، س 154

[20]. صافى و بهجت، توضيح ‏المسائل مراجع، م 317؛ امام و فاضل، تعليقات على العروة، ج 1، غايات الوضو، م 3 و دفتر: خامنه ‏اى

[21]. سيستانى و تبريزى، منهاج ‏الصالحين، ج 1، م 164 و وحيد، منهاج الصالحين، ج 2، م 164

[22]. تعليقات على العروة الوثقى، غايات الوضو، م 3

[23]. العروه الوثقى، ج 1، غايات الوضو، م 12

[24]. العروه الوثقى، ج 1، غايات الوضو، م 11

[25]. العروه الوثقى، ج 1، غايات الوضو، م 7

[26]. همان، م 317

[27]. توضيح‏ المسائل مراجع، م 319؛ وحيد، توضيح المسائل، م 323؛ نورى، توضيح المسائل، م 318 و خامنه ‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 153 و 154

[28]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 316 و 317

[29]. همان، م 356

[30]. تبريزى، استفتاءات، س 1927 و دفتر: همه مراجع

[31]. تبريزى، استفتاءات، س 1920 و دفتر: همه مراجع

[32]. تبريزى، استفتاءات، س 1953؛ خامنه ‏اى، اجوبة، س 165؛ مكارم، استفتاءات، ج 1، س 81؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 57 و دفتر: همه مراجع

[33]. مكارم، استفتاءات، ج 1، س 76؛ تبريزى، استفتاءات، س 1953؛ خامنه ‏اى، اجوبة، س 163 و 162 و 165 و دفتر: همه مراجع

[34]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 318

[35]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319؛ مكارم، استفتاءات، ج 3، س 126؛ نورى، توضيح المسائل، م 320 خامنه‏ اى، اجوبة، س 164

[36]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و وحيد، توضيح المسائل، م 325

[37]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و 355؛ نورى، توضيح المسائل، م 320 خامنه ‏اى، اجوبة، س 164

[38]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319 و 355 و وحيد، توضيح المسائل، م 325 و 361

[39]. توضيح ‏المسائل مراجع، م 319؛ نورى، استفتاءات، ج 2، س 38 و 40؛ وحيد، توضيح المسائل، م 325؛ تبريزى، توضيح‏ المسائل مراجع، م 319 و صراط النجاة، ج 5، س 982 و دفتر: صافى

[40]. مكارم، استفتاءات، ج 3، س 126 و دفتر: امام، بهجت و خامنه ‏اى

[41]. العروه الوثقى، ج 1، غايات الوضوء، م 9

[42]. العروه الوثقى، ج 1، غايات الوضوء، م 9 و مكارم، استفتاءات، ج 3، س 128 و 129

[43]. دفتر: همه مراجع

[44]. العروة الوثقى، ج 1، غايات الوضو، م 12

[45]. امام، استفتاءات، ج 1 454؛ مكارم، استفتاءات، ج 3، س 126؛ خامنه ‏اى، اجوبه، س 163 و دفتر: همه مراجع

[46]. استفتاءات، امام، ج 1 س 308 و مكارم، استفتاءات، ج 2، س 68